AXBOROT-TELEKOMMUNIKATSIYA TARMOQLARIDA MUALLIFLIK VA TURDOSH HUQUQ OBYEKTLARIDAN INTERNETDAN FOYDALANISHDA HUQUQIY MUNOSABATLARNING XUSUSIYATLARI
Ключевые слова:
mulkiy huquqlar, mualliflik huquqi, mulkiy huquqlar, foydalanuvchi, mualliflik shartnomasi.Аннотация
Maqolada bugungi kunda O`zbekistondagi va xorijiy mualliflik va turdosh huquqi himoyasining holati va jarayonlari, xususan bunda mulkiy huquqlarni zamonaviy axborot jamiyati rivojlanishi, Internetning odamlar hayotiga ta'siri va boshqa yangi texnologiyalarning kuchayishi sharoitida axborotning ahamiyati sezilarli darajada oshgani. Tarkibini o'zgartirib bo'lmaydigan moddiy axborot manbalari o'z o'rnini identifikatsiyalash xususiyatlarini saqlab qolgan holda juda tez ishlatilishi va o'zgartirilishi mumkin bo'lgan elektron shakldagi ma'lumotlarga bo'shatib borayotgani Internetdagi "qaroqchilik" muammosi nafaqat mualliflik huquqi va turdosh huquqlar egalarining, balki axborot egalarining, xususan, ommaviy axborot vositalarining manfaatlariga ham jiddiy ta'sir ko'rsatadi. Aloqa vositalarining, shu jumladan Internetning rivojlanishini hisobga olgan holda, axborotni qabul qilish va uzatish juda oz vaqt talab etadi va axborotning asosiy egasi ilgari mavjud bo'lgan raqobatbardosh ustunliklarini yo'qotadi va axborotning ikkinchi darajali egalarining uni tarqatishda insofsiz xatti-harakatlarini ko'rsatmasdan. Manba axborotni olish va qayta ishlash faoliyatining iqtisodiy samarasiz bo'lishiga, vijdonli axborot agentliklari va boshqa ommaviy axborot vositalari faoliyatining raqobatbardosh bo'lishiga olib keladi. Badiiy, texnik yoki boshqa yangiliklar bilan bozorga kirgan shaxslar ularni yaratish va dastlabki reklama qilishni ta'minlash uchun qo'shimcha xarajatlarni talab qiladi. Badiiy innovatsiyalarga sarmoya kiritishni rag`batlantirish uchun maxsus huquqiy mexanizmni – ularning egalarining ma’lum muddatga monopol mavqeini kafolatlaydigan hamda ularga asarlar yoki ixtirolardan foydalanishga ruxsat berish yoki taqiqlash imkonini beruvchi eksklyuziv huquqlarni ta’minlash zarur. Raqamli makonning jadal rivojlanishi sharoitida mualliflik huquqini himoya qilish tobora qiyinlashib bormoqda, ayni paytda asosiy muammo mualliflik huquqi egalari, foydalanuvchilar, shuningdek undan foydalanish jarayonida yuzaga keladigan munosabatlarning boshqa ishtirokchilarining huquq va manfaatlari muvozanatiga erishish va saqlash bo'lib qolmoqda. Mualliflik huquqi va turdosh huquqlar obyektlariga kirishni ta'minlash jarayonida Internetning o`rni. Xulosada O`zbekistonda mualliflik huquqini ximoya va muxofaza qilish “instituti”ni takomillashtirish masalasi haqida xulosalar qilingan.
Библиографические ссылки
Ст. 1227 Гражданского кодекса Российской Федерации (часть четвертая) от 18.12.2006 № 230-ФЗ // Собрание законодательства РФ, 25.12.2006, № 52 (1 ч.), ст. 5496.
Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi [National Legislative Database], 21.08.2021
y., 03/21/709/0808-son. [Available at: https://www.lex.uz/acts/1022944]
ЮЛДАШОВА. ГЕОГРАФИК КЎРСАТКИЧ ТУШУНЧАСИ ВА ИҚТИСОДИЁТНИ МУСТАҲКАМЛАШДА УНИНГ ТУТГАН ЎРНИ //ЮРИСТ АХБОРОТНОМАСИ. – 2021. – Т. 2. – №. 1. – С. 249-257.
Yuldashov, A. (2020). Intellektual mulk bо‘yicha milliy strategiyalarning ahamiyati va Butunjahon intellektual mulk tashkilotining bu borada tutgan о‘rni. 2020. – Т. 1. – №. 1/s. – С. 511-522.
Yuldashov, A. A. "Government policies related to social protection of disabled persons in Uzbekistan: National and international aspects." (2012): 186-191.
