O‘SMIRLARDA TAJOVUZNI KELTIRIB ChIQARADIGAN IJTIMOIY-PSIXOLOGIK OMILLAR.

Abstract

O‘smirlarda turli darajadagi tajovuzning paydo bo‘lishida keng ko‘lamli ijtimoiy-psixologik omillarning roli ko‘rib chiqiladi. Tadqiqotning maqsadi 12-16 yoshdagi o‘spirinlarda ijtimoiy-psixologik omillar ta’siriga javoban yuzaga keladigan tajovuzkorlik zo‘ravonligini o‘rganish va taqqoslash edi. Psixologlarning o‘spirinlik davrida deviant xatti-harakatlarni shakllantiruvchi ijtimoiy-psixologik omillar va uning oldini olish usullari bo'yicha olib borgan tadqiqotlaridan misollar keltirilgan va xulosada tavsiyalar berilgan. Agressiyaning gender jihatlari va o‘smirlar tajovuzining maktab muhitida, ota-onalar uyida, tengdoshlari va ijtimoiy muhitning boshqa sub’ektlari bilan munosabatlar jarayonida yuzaga keladigan asabiylashtiruvchi omillar ta’siriga yo‘naltirilganligining o‘ziga xos xususiyatlari qayd etilgan. Agressiyaning o‘spirinning o‘zini anglashi bilan bog‘liq omillar bilan bog‘liqligi ta’kidlangan. O‘smirlarda eng yuqori tajovuz ularga berilgan psixologik bosim, shaxsiy daxlsizlikning buzilishi va ularda shaxsni tan olmaslik tufayli yuzaga kelishi aniqlandi. O‘smirlar ba’zi odamlarning g‘ayriinsoniyligi bilan uyg‘unlashib, dunyoda ko‘rgan adolatsizliklarini qattiq boshdan kechirishadi. O‘smirlarning tajovuzkorligi, aksariyat hollarda,  kattalar javobgar bo‘lgan salbiy ijtimoiy sharoitlarga ko‘proq javobdir.