SSSRNING PARCHALANISHI ORTIDAN MUSTAQILLIGINI QO’LGA KIRITGAN TURKIYZABON DAVLATLAR VA TURKIYA O’RTASIDAGI MUNOSABATLARNING BOSHLANISHI HAMDA ILK INTEGRATSIYA YO’LIDAGI QADAMLARI
Keywords:
Sovuq urush, SSSRning parchalanishi, turkiy tilli davlatlar, integratsiya, Turkiy tilli davlatlar davlat rahbarlari sammiti, sammitlarAbstract
Ma'lumki, Sovuq urush davrida O'rta Osiyo va Janubiy Kavkaz hududlari sotsialistik ittifoq yetakchisi bo'lgan Rossiya nazorati ostida bo'lib, mintaqa davlatlari o'z ichki va tashqi siyosatlarini Moskva ko'rsatmalari bilan olib bordilar. Shu sababli, ikki qutbli dunyo tartibi barbod bo'lgunga qadar, ya'ni 1944-1991 yillar oralig'ida turkiyzabon davlatlar qarama-qarshi bloklarda mavjudligi sababli (AQSh va Rossiya),o‘zlarining siyosiy, iqtisodiy va madaniy aloqalarini global kuchlardan mustaqil ravishda o'zaro bevosita rivojlantirish imkoniga ega emas edilar. Sovet Ittifoqi parchalanishi va ikki qutbli dunyo tartibining yemirilishi bilan bu davlatlar bir-birlarini yaqinroq bilish va ko'p tomonlama munosabatlarni rivojlantirish imkoniyatiga ega bo'ldilar .SSSRning parchalanishi turkiy tilli davlatlar o'rtasidagi integratsiyaning birinchi burilish nuqtasi bo'ldi.
References
“Antalya Bildirisi”, Türk Keneşi, https://goo.gl/JC7732 (Erişim Tarihi: 14.04.2017).
“Astana Bildirisi”, Türk Keneşi, https://goo.gl/xVBc5F, (Erişim Tarihi: 16.04.2017).
“İstanbul Bildirisi”, Türk Keneşi, https://goo.gl/ozC7Dn, (Erişim Tarihi: 14.04.2017).
“Kazakistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi Abzal Saparbekuly ile Önceki Göreviyle İlgili Mülakat”, Asya Avrupa: Haber-Yorum Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 16, Nisan 2017.
“Nahçıvan Bildirisi”, Türk Keneşi, 2009, http://www.turkkon. org/tr-TR/nahcivan-bildirisi-(2009)/4/911/911/290, (Erişim Tarihi: 12.04.2017).
“Taşkent Bildirisi”, Türk Keneşi, https://goo.gl/uRGW3r, (Erişim Tarihi: 14.04.2017).
“Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi: Zirveler Tarihçesi”, Türk Keneşi, http://www.turkkon.org/tr-TR/zirveler-tarihcesi/4/52, (Erişim Tarihi: 14.02.2016).
Aydın, Mustafa, Kafkasya ve Orta Asya’yla İlişkiler, (Edt.) Oran, Baskın, Türk Dış Politikası, Cilt 2: 1980 – 2001, İletişim Yayınları, 11. Baskı, İstanbul 2009, s. 371
Mehmet Seyfettin Erol, “AB ve Türkiye’nin Avrasya Politikası”, Z. Dağı, der.,AK Partili Yıllar, Orion Yayınları, Ankara 2006, s. 327-330.
Mehmet Seyfettin Erol, “20. Yıldönümünde Türkiye-Türk Dünyası: Sorunlar, Arayışlar ve Gelecek”, Mehmet Seyfettin Erol-Yavuz Gürler, der., Türk Dünyası 20 Yıllığı: Tahliller, Değerlendirmeler, Öngörüler ve Özeleştiriler, Türksav Yayınları, Ankara 2011, s. 44.
Durmuş, Mustafa, ve Yılmaz, Harun, Son Yirmi Yılda Türkiye’nin Orta Asya’ya Yönelik Dış Politikası ve Bölgedeki Faaliyetleri, Bağımsızlıklarının Yirminci Yılında Orta Asya Cumhuriyetleri: Türk Dilli Halklar-Türkiye ile İlişkileri, (Edt.) Aydıngün, Ayşegül, ve Balım, Çiğdem, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara 2012, ss. 490-503.
Turgut, Hulusi, Adriyatik’den Çin Seddi’ne Avrasya ve Demirel, Doğu Yakası’nın Hikayesi, I. Cilt, ABC Basın Ajansı, Ankara 2001, ss. 42-44.
Süleyman Sırrı Terzioğlu, “Uluslararası Hukuk Açısından Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi”, Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt: 9, Sayı: 36, 2013, s. 47.
